Γράφει ο Γιώργος Βλασσόπουλος
Δικηγόρος – Διδάκτωρ Νομικής
Η κλιματική κρίση επηρεάζει άμεσα τη ζωή στον πλανήτη μας και όχι μόνον. Καθίσταται λοιπόν προφανής η ανάγκη ,ιδίως σήμερα, υπό το πρίσμα και έκτακτων φυσικών φαινομένων, όπως πυρκαιές και πλημμύρες , να αναδειχθεί εμπράκτως σε ύψιστη προτεραιότητα η διασφάλιση ενός βιώσιμου και αξιοπρεπούς περιβάλλοντος και στο πεδίο του αθλητισμού με βασικούς άξονες το δίπτυχο : υγεία-ασφάλεια σε κάθε σχετική δραστηριότητα εν μέσω κλιματικής κρίσης ιδίως για την επόμενη μέρα μετά τη πανδημία σε ένα εκ των πραγμάτων ρευστό διεθνές κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον.
Άλλωστε το αναμφισβήτητα μεγάλο κόστος ατυχημάτων και ασθενειών και στους αθλητικούς χώρους ,ανεξάρτητα απο στατιστικές αναλύσεις, είναι συχνά δυσαναπλήρωτο και σε γενικές γραμμές ανυπολόγιστο, αν ληφθεί υπόψη ότι ένα ποσοστό τους δεν δηλώνεται καν,ενώ η απόδειξη τους -ιδίως των επαγγελματικών ασθενειών- δεν είναι πάντα ευχερής.
Πάντως η καθιέρωση πλέον σε διεθνή κλίμακα του ευρύτερου όρου υγεία αντί υγεινή αποτιμάται ως θετική εξέλιξη και στο προκείμενο ζήτημα.Απομένει να υλοποιηθεί στη πράξη η οριζόντια προτεραιότητα της ασφάλειας όχι μόνο στην εργασία γενικά, αλλά και στον αθλητισμό ειδικότερα ( ερασιτεχνικό και επαγγελματικό) , χωρίς διακρίσεις λόγω φύλου ή για άλλους μη νόμιμους λόγους, σε ένα ευρύτερο ασταθές πλαίσιο λόγω και των απρόβλεπτων επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης και στο εκ των πραγμάτων ευαίσθητο πεδίο των πάσης μορφής σχέσεων αθλητικού χαρακτήρα (που εκτελούνται είτε σε εξωτερικούς είτε και σε εσωτερικούς χώρους, σε υψηλές η χαμηλές θερμοκρασίες και με συχνά απρόβλεπτα καιρικά φαινόμενα).
Όπως γίνεται ευρύτερα αποδεκτό από θεωρία και νομολογία, το δικαίωμα στην υγεία είναι ατομικό, συλλογικό, κοινωνικό και πάντως δημόσιου χαρακτήρα. Κατοχυρώνεται συνταγματικά (ιδίως άρθ.21 Συντάγματος) , αλλά απολαμβάνει προστασία και σε ενωσιακό, καθώς και σε διεθνές επίπεδο.
Ειδικά ως προς το εργασιακό περιβάλλον, αναφέρονται σχετικά εντελώς ενδεικτικά οι διεθνείς συμβάσεις εργασίας (δσε) αρ. 155 για την επαγγελματική ασφάλεια και υγεία στην εργασία , αρ.187 για το Πλαίσιο προώθησης της ασφάλειας και υγείας στην εργασία και αρ. 190 για την εξάλειψη της βίας και παρενόχλησης στην εργασία ( οι δύο τελευταίες δσε κυρώθηκαν με ν. 4808/2021).
Μάλιστα το 2022, εν μέσω μάλιστα εντεινόμενης κλιματικής κρίσης, η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας αναγνώρισε ορθά για πρώτη φορά ρητά ως θεμελιώδες (fundamental) το δικαίωμα σε ένα ασφαλές και υγιές εργασιακό περιβάλλον.Επιπλέον αξίζουν μνείας οι σχετικές πρόνοιες στην Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου(αρθ.25) , στον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων ΕΕ (αρθ.35), στον Ευρωπαϊκό Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων (αρχή – principle 10) καθώς και στον Αναθεωρημένο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη (αρθ.3).
Η βελτίωση των όρων εργασίας των πάσης φύσεως εργαζομένων, στους οποίους περιλαμβάνονται οι αθλητές , συνδέεται αναπόσπαστα με την καθημερινή αποτελεσματική προστασία της σωματικής και ψυχικής υγείας τους ( 10 Οκτωβρίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας ) , αλλά και με τη συμφιλίωση επαγγελματικής και προσωπικής – οικογενειακής ζωής κάθε εργαζόμενου-αθλητή ( ανεξαρτήτως του νομικού χαρακτηρισμού της σχέσης που τον ή την συνδέει με το σωματείο ή με την ομάδα του/ της). Ήδη με την Οδηγία 2019/1152 ΕΕ, η οποία πλέον κυρώθηκε και από τη χώρα μας με ν. 5053/2023, αναδεικνύεται ρητά η ανάγκη για διαφανείς και προβλέψιμους όρους εργασίας σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεδομένου μάλιστα ότι το φαινόμενο απασχόλησης στην άτυπη οικονομία, συχνά υπό αντίξοες με όρους υγιεινής και ασφάλειας συνθήκες, είναι υπαρκτό όχι μόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και σε παγκόσμια κλίμακα ,ιδίως στην περίοδο της πανδημίας, παρά τις προσπάθειες που γίνονται για την εξάλειψη του.Μάλιστα ανάλογα φαινόμενα εγκυμονούν εκ των πραγμάτων πρόσθετους κινδύνους σε περιόδους έντονων ή και έκτακτων φυσικών καταστάσεων, όπως αυτές που βιώνουμε σήμερα παγκοσμίως.
Σε εθνικό επίπεδο ο ρόλος του Ελληνικού Ινστιτούτου Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (ΕΛΙΝΥΑΕ, www.elinyae.gr με επικαιροποιημένη και εύκολα προσβάσιμη τη σχετική νομοθεσία σε συνδυασμό , μεταξύ άλλων, με πορίσματα της νομολογίας , διαδικτυακά εργαλεία και οπτικοακουστικό υλικό ) είναι κομβικός, λαμβανομένου υπόψη ότι στον φορέα αυτόν εκπροσωπούνται βασικοί κοινωνικοί εταίροι (εκπρόσωποι εργοδοτών και εργαζομένων).
Μάλιστα ο ρόλος αυτός γίνεται ακόμη σημαντικότερος, εφόσον αξιοποιηθεί το Ινστιτούτο και η τεχνογνωσία του στην υλοποίηση μίας ευφυούς Εθνικής Στρατηγικής αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης με έμφαση στη καθημερινότητα των πολιτών και ιδίως όσων ανήκουν σε ευπαθείς,άρα και περισσότερο ευάλωτες στη κλιματική κρίση κοινωνικές ομάδες (όπως παιδιά, ηλικιωμένοι, ΑΜΕΑ , μακροχρόνια άνεργοι , μονογονεικές οικογένειες, πολύτεκνοι, αλλά και αθλητές όλων των αθλημάτων).
Προφανώς αυτή η στρατηγική θα εντάσσεται στο ευρωπαικό και διεθνές κανονιστικό πλαίσιο αξιοποιώντας ιδίως σχετικές καλές πρακτικές.Στη κατεύθυνση αυτή θα ήταν χρήσιμο και ένα ευφυές Κοινωνικό Παρατηρητήριο, με ειδική θεματική για τον αθλητισμό λόγω της ιδιαίτερης φύσης του, με σκοπό την ανάλυση των αιτίων ,αλλά και την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής κρίσης , αυτονοήτως με ουσιαστική συμβολή των εμπλεκομένων φορέων, των κοινωνικών εταίρων, της τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά και της κοινωνίας των πολιτών .
Η συνδρομή του ΕΛΙΝΥΑΕ πάντως, ιδίως στο καίριο ζήτημα της πρόληψης, είναι θετική. Προέχει βεβαίως η ενίσχυση και αποτελεσματική λειτουργία των σχετικών ελεγκτικών μηχανισμών (όπως το Σώμα Επιθεωρητών Εργασίας-ΣΕΠΕ), αλλά και η μεγαλύτερη και ουσιαστικότερη αξιοποίηση θεσμικών οργάνων , όπως οι γιατροί εργασίας και οι τεχνικοί ασφάλειας, που εντάσσονται στην αναγκαία νέα εθνική στρατηγική για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία με πρόταγμα την αποδοχή ότι η υγεία και η ασφάλεια της εργασίας αποτελούν θεμελιώδη κοινωνικά αγαθά που υπηρετούν, πέραν των άλλων, το δημόσιο συμφέρον,πολλώ μάλλον σε περιόδους κλιματικών μεταβολών ευρείας κλίμακας και μεγάλης έντασης. Ενημέρωση,ευαισθητοποίηση,εφαρμογή του κανονιστικού πλαισίου (βλ. ενδεικτικά ν.3850/2010, Οδηγία 89/391/ΕΕ) αλληλεπιδρούν εκ των πραγμάτων με στόχο την βελτίωση του λειτουργικού πλαισίου τόσο της υγείας όσο και της ασφάλειας στην εργασία προς αποφυγή εργατικών ατυχημάτων (βλ.ιδίως ν.551/1915, α.ν. 1846/1951 όπως ισχύουν σήμερα) και επαγγελματικών ασθενειών (βλ.ιδίως π.δ. 41/2012) που έχουν πολύπλευρο κόστος : για εργαζόμενους, εργοδότες αλλά και γενικότερα για το κοινωνικό σύνολο.
Εν προκειμένω ο ρόλος της νομολογίας ¹ είναι σημαντικός, ιδίως ως προς τη κάλυψη ατυχημάτων όχι μόνο κατά την εκτέλεση , αλλά και εξ αφορμής της εργασίας ( π.χ. από την οικία του εργαζόμενου προς την εργασία του και αντιστρόφως), εφόσον βεβαίως συντρέχουν οι εκ του νόμου προυποθέσεις, δηλαδή ιδίως βίαιο και αιφνίδιο συμβάν, που προκαλεί ανικανότητα για εργασία άνω των 4 ημερών με συνδρομή αιτιώδους συνάφειας μεταξύ βίαιου συμβάντος και επελθούσας βλάβης της υγείας (σωματικής ή ψυχικής) του θύματος-εργαζόμενου.Επίσης η νομολογία των δικαστηρίων μας συμβάλλει στην κατά το δυνατόν αντικειμενικότερη προσέγγιση της έννοιας “ ηθική βλάβη “ και του ύψους της εκάστοτε σχετικής αποζημίωσης .
Το ίδιο ισχύει και για την έννοια “ ψυχική οδύνη “ και το ύψος της σχετικής αποζημίωσης ( σε περίπτωση θανατηφόρου εργατικού ατυχήματος) σε συνάρτηση και με τους δικαιούχους της επιδικαζόμενης σχετικής αποζημίωσης, δηλαδή την οικογένεια του θανόντος-θύματος (σύζυγο, τέκνα και τυχόν λοιπούς στενούς συγγενείς, όπως γονείς ή αδέλφια).
Προφανώς βέβαια στη πράξη αναφύονται διάφορα ζητήματα προς ερμηνεία και επίλυση, ιδίως σε περιπτώσεις ατυχημάτων επί άτυπης απασχόλησης, σε τηλεργαζόμενους ή απασχολούμενους σε ψηφιακές πλατφόρμες, αλλά και σε εργαζόμενους περισσότερο εκτεθειμένους σε φυσικά φαινόμενα λόγω της φύσης της εργασίας τους.
Ειδικά στον αθλητισμό υπενθυμίζεται ότι η εργατική νομοθεσία εφαρμόζεται, κατά κανόνα , όταν υφίσταται επαγγελματικό πλαίσιο συνεργασίας ,άρα καταταρχάς δεν εφαρμόζεται στον ερασιτεχνικό αθλητισμό ( βλ.ενδεικτικά Αρείου Πάγου αρ. 199/2023, 690 /2019 ).Όμως η υγεία και η ασφάλεια αποτελούν ορθά οριζόντιες συνιστώσες που τυγχάνουν εφαρμογής τόσο στον επαγγελματικό όσο και στον ερασιτεχνικό αθλητισμό.
Σε επίπεδο ΕΕ ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία (EU-OSHA: www.osha.eu) με έδρα το Μπιλμπάο της Ισπανίας παράγει επίσης σημαντικό έργο με συστηματική συλλογή και ανάλυση σχετικών δεδομένων.
Αναφορικά με την σχετική ερευνητική δραστηριότητα, ως καλή πρακτική επισημαίνεται ενδεικτικά ,μεταξύ άλλων, η λειτουργία του φημισμένου Ινστιτούτου ( σε θέματα ιδίως πρόληψης στην υγεία) Robert Koch στη Γερμανία (www.rki.de). Ανάμεσα στις πολλές επίκαιρες έρευνες του Ινστιτούτου και πριν και στη διάρκεια της πανδημίας, αξίζει ιδιαίτερης μνείας η συνάρτηση του επιπέδου υγείας των ατόμων ( μεταξύ των οποίων οι αθλητές , αλλά και όσοι εμπλέκονται άμεσα ή και έμμεσα με τον αθλητισμό,όπως θεατές , παράγοντες, εργαζόμενοι σε σωματεία η ομάδες ) με την κοινωνική-οικονομική θέση τους με έμφαση στο εργασιακό περιβάλλον τους, το μορφωτικό επίπεδό τους, την οικογενειακή κατάστασή τους κλπ², αλλά και η προσέγγιση των συνεπειών της κλιματικής κρίσης.
Ειδικά ως προς τον ιό SARS-COV-2 η ένταξή του στους παράγοντες βιολογικού κινδύνου είναι μια θετική εξέλιξη (βλ. Π.Δ. 120/2020 σε συμμόρφωση με Οδηγία 2000/54/ΕΚ, όπως τροποποιήθηκε με Οδηγία 2019/ 1833/ΕΕ και Οδηγία 2020/739/ΕΕ).
Πλέον έχει ανοίξει η συζήτηση διεθνώς, αλλά και στη χώρα μας για να εξεταστεί η δυνατότητα να θεωρηθεί η νόσος από αυτόν τον ιό ( COVID 19) ως επαγγελματική ασθένεια, τουλάχιστον στον υγειονομικό κλάδο.Πάντως, ευρύτερα, η σύσταση και λειτουργία εξειδικευμένου φορέα για την εκτίμηση (και ασφάλιση) επαγγελματικών ασθενειών και εργατικών ατυχημάτων που έχει θεσμοθετηθεί σε άλλες χώρες της ΕΕ , είναι μια επιλογή που αξίζει ενδελεχούς μελέτης ως προς την υλοποίησή της γενικότερα,αλλά και με δυνατότητα κατάλληλα προσαρμοσμένης εφαρμογής και στον αθλητικό κλάδο. Βεβαίως και η ενίσχυση της πρόληψης, ιδίως μάλιστα στο ευαίσθητο πεδίο του αθλητισμού με έμφαση στις νεαρές ηλικίες στο πλαίσιο σύγχρονων και ελκυστικών εκπαιδευτικών διαδικασιών για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, ( σε συνεργασία παιδιών, γονέων και εκπαιδευτικών σε δημόσια και ιδιωτική εκπαίδευση με αξιοποίηση και σχετικών διεθνών καλών πρακτικών) θα είναι ευεργετική, αν συνδυαστεί με την ενίσχυση της αντίληψης ( με τη δημιουργική συμβολή και των κάθε μορφής σύγχρονων μέσων μαζικής επικοινωνίας) ότι η προστασία της υγείας και ασφάλειας στην εργασία δεν είναι επιβάρυνση,αλλά κοινωνική επένδυση με πολλαπλασιαστικά οφέλη.
Άλλωστε οι κίνδυνοι γενικότερα ,αλλά και στους αθλητικούς χώρους, είναι πλέον πολλαπλοί (χημικοί, φυσικοί, βιολογικοί, ψυχοκοινωνικοί κ.α.) και μεταλλάσσονται στη πορεία του χρόνου με την ταχύτατη εξέλιξη της τεχνολογίας , αλλά και με τη κλιματική κρίση που αναδιατάσσουν ριζικά το τοπίο του παραδοσιακού εργασιακού περιβάλλοντος. Γι αυτό η εκτίμηση των επαγγελματικών κινδύνων – και στον αθλητισμό- πρέπει να γίνεται συστηματικά και ολοκληρωμένα, προσαρμοσμένη στα νεώτερα ανά χρονική περίοδο δεδομένα.
Μια καλή πρακτική σε οργανωτικό επίπεδο στο κρίσιμο ζήτημα της βελτίωσης των εργασιακών συνθηκών, που επηρεάζει και την κατάσταση υγείας, προέρχεται από τη Γαλλία. Πρόκειται για τον επίσημο φορέα της χώρας με αποστολή τη βελτίωση των όρων εργασίας (Agence nationale pour l ‘ amelioration des conditions de travail – www.anact.fr).
Ο φορέας αυτός διαθέτει και περιφερειακές δομές ,ενώ αναπτύσσει αξιόλογη και συστηματικά ανανεωνόμενη δραστηριότητα σε διάφορες θεματικές ενότητες μεταξύ των οποίων η τηλεργασία, η υγιεινή και ασφάλεια στην εργασία κάθε μορφής, η εργονομία, οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης. Ανάλογες πρακτικές έχουν υποστηριχθεί επί σειρά ετών , μεταξύ άλλων , στις σκανδιναβικές χώρες, τον Καναδά, τη Νέα Ζηλανδία.
Στην ΕΕ κομβικός είναι ο ρόλος του Ευρωπαικού Ιδρύματος για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας – Eurofound (www.eurofound.eu με έμφαση σε σχετικό υλικό τεκμηρίωσης μετά την εμπειρία και της πανδημίας ) το οποίο μπορεί να συμβάλλει στην επικαιροποίηση και ανάλυση των στοιχείων που αφορούν τις συνθήκες εργασίας εν γένει αλλά και ειδικότερα στο πλαίσιο αθλητικών διοργανώσεων ή δράσεων κάθε επιπέδου ( τοπικό, εθνικό, ευρωπαικό, διεθνές, Ολυμπιακών Αγώνων) στα κράτη μέλη της ΕΕ, μεταξύ των οποίων και η χώρα μας.
Βέβαια η ουσιαστική βελτίωση των όρων εργασίας σε ένα έντονα ανταγωνιστικό και ταχύτατα μεταβαλλόμενο οικονομικό περιβάλλον παραμένει ζητούμενο σε παγκόσμια κλίμακα.
Ειδικά για τη τηλεργασία που επηρεάζει αναπόφευκτα και τα αθλητικά δρώμενα και τη μετάδοσή τους,πλέον και στη χώρα μας υπάρχει μόνιμη ρύθμιση και στον ιδιωτικό ( άρθρο 67 ν. 4808/2021) και στον δημόσιο τομέα ( ν. 4807/2021).
Προφανώς σε ζητήματα, όπως η τηλεργασία ( σε συνδυασμό με τον χρόνο εργασίας και τη δημιουργική οργάνωσή του),η οποία εν προκειμένω έχει εφαρμογές ιδίως στον χώρο του επαγγελματικού αθλητισμού, οι κοινωνικοί -αθλητικοί εταίροι ( σε εθνικό,ενωσιακό και διεθνές επίπεδο) μπορούν να συνδράμουν καθοριστικά στη θέσπιση ενός λειτουργικού και κοινωνικά δίκαιου ρυθμιστικού πεδίου, κατεφαρμογήν και της σχετικής Ευρωπαϊκής Συμφωνίας – Πλαισίου του 2002 , η οποία έχει ενσωματωθεί στο εθνικό μας δίκαιο με την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας – ΕΓΣΣΕ 2006-2007 (Παράρτημα Β) και τη διάταξη άρθρ. 5 ν. 3846/2010, σε συνδυασμό και με την Ευρωπαϊκή συμφωνία- πλαίσιο μεταξύ των κοινωνικών εταίρων έτους 2020 για την ψηφιοποίηση, αλλά και με σχετικό ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις αρχές 2021 (αν και σε αυτό το ψήφισμα προβλέπεται μεταβατική περίοδος 3 ετών, οπότε συνιστάται η επίτευξη ενός κοινά αποδεκτού ελάχιστου επιπέδου προστασίας για το διάστημα αυτό).
Ο εθελοντικός χαρακτήρας, το δικαίωμα αποσύνδεσης, ο συστηματικός έλεγχος όλων των μισθολογικών και θεσμικών όρων εργασίας (π.χ. μισθοί, πλήρης κάλυψη κόστους τηλεργασίας από εργοδότη, ωράρια, άδειες, υγιεινή και ασφάλεια εργασίας ακόμη και ενόψει έκτακτων ή έντονων φυσικών φαινομένων, προστασία προσωπικών δεδομένων) , η αρμονική συνύπαρξη επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής είναι θεμέλιοι λίθοι μιας σύγχρονης και βιώσιμης ρύθμισης , είτε ως διάταξη νόμου είτε ως συλλογική συμφωνία.
Εν συνεχεία, η αποτελεσματική επίβλεψη λειτουργίας του σχετικού πλαισίου στη πράξη (π.χ. με πρόβλεψη υπεύθυνου τηλεργασίας κατά το πρότυπο του υπεύθυνου προστασίας προσωπικών δεδομένων), είναι εξίσου σημαντική, ώστε αφενός να διασφαλιστεί ένα ικανοποιητικό , υγιές και ασφαλές εργασιακό-αθλητικό περιβάλλον και αφετέρου να επιχειρηθεί αύξηση ποιοτικών και βιώσιμων θέσεων εργασίας, με όρους υγιούς ανταγωνισμού .
Ταυτόχρονα είναι επιτακτική, εν προκειμένω, η ανάγκη στήριξης των γυναικών, προστασίας των νέων και ιδίως των ανήλικων, αλλά και γενικότερα ευπαθών η ευάλωτων κοινωνικών ομάδων (όπως ΑΜΕΑ),καθώς και ενίσχυσης της περιφερειακής ανάπτυξης (ιδίως σε απομακρυσμένες ορεινές η νησιωτικές περιοχές της χώρας) με κατάλληλες εφαρμογές και σε εργασίες σχετιζόμενες με τον αθλητισμό ( όπως αθλητική δημοσιογραφία).
Ως εκ τούτου, ένα ευφυές Κοινωνικό Παρατηρητήριο Τηλεργασίας και ευρύτερα Εργασιακού Περιβάλλοντος σε συνδυασμό με έναν κοινής αποδοχής σχετικό Κώδικα Δεοντολογίας, θα μπορούσαν να συντελέσουν στη βελτίωση του όλου πλαισίου, διορθώνοντας ατέλειες ή προβλήματα στη γέννηση τους.
Ειδικά για τη χώρα μας ένα σύστημα μικτής τηλεργασίας (με μοίρασμα των ημερών εργασίας στον χώρο εργασίας και εξ αποστάσεως) θα μπορούσε να πολλαπλασιάσει τα οφέλη της τηλεργασίας ( π.χ. μείωση λειτουργικού κόστους, προστασία περιβάλλοντος και δημόσιας υγείας ) μειώνοντας τυχόν μειονεκτήματα ( όπως εντατικοποίηση εργασίας, κίνδυνος απομόνωσης του τηλεργαζόμενου), ακόμη και σε περιόδους κλιματικών αναταράξεων.
Η αξιοποίηση της δεδομένης ψηφιακής αναβάθμισης μπορεί να διευκολύνει ,σε συνδυασμό με την περαιτέρω βελτίωση των υποδομών πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών (π.χ. γρήγορο και ασφαλές Ιnternet σε συνδυασμό με μείωση του ψηφιακού χάσματος) για την επίτευξη ενός φιλικότερου στη χρήση του πλαισίου τηλεργασίας και ευρύτερα εργασιακού περιβάλλοντος .
Η αξιοποίηση πρωτότυπων προτάσεων, όπως η ΠΕΝΤΑΠΛΗ ΕΛΙΚΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ( quintuple innovation helix framework) με βασικούς άξονες τις κυβερνήσεις, τα πανεπιστήμια,τα ερευνητικά κέντρα, χρηματοδοτικούς φορείς και τη κοινωνία των πολιτών ,αλλά και η στόχευση δημιουργίας νέων και βιώσιμων θέσεων εργασίας σε τομείς συνδεόμενους με την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, όπως τεχνολογίες καθαρής ενέργειας,κυκλική οικονομία, αποθήκευση ενέργειας, πρόληψη μπορούν να αποβούν ωφέλιμες και στο αθλητικό πεδίο εφόσον αξιοποιηθούν κατάλληλα από τους αρμόδιους φορείς.Πέρα από το τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και ενωσιακό επίπεδο, πάντως, η συμβολή των διεθνών οργανισμών είναι πολύτιμη. Αναφέρεται ενδεικτικά η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας με πλέον πρόσφατο κείμενο αναφοράς, στο πλαίσιο της φετινής Γενικής Συνέλευσής της, την εμβληματική απόφαση για τη δίκαιη μετάβαση εν μέσω κλιματικής κρίσης ( ILO Just Transition Mandate, Iούνιος 2023,www.ilo.org). Στον αθλητικό χώρο αξίζουν μνείας – ως προς την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση- ενδεικτικά οι σχετικές πρωτοβουλίες ιδίως του ΟΗΕ, αλλά και της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής (ΔΟΕ).
Ασφαλώς η εξέταση ορθολογικών κινήτρων και διευκολύνσεων για την εισαγωγή και ανάπτυξη κατάλληλων ανά επιχείρηση η κλάδο συστημάτων τηλεργασίας θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο του σχετικού διαλόγου. Άλλωστε η εμπειρία αυτού του διαλόγου θα συμβάλλει στη καλλιέργεια μιας ευφυούς ( smart) και ανθρωποκεντρικής (human-centred) ψηφιακής κουλτούρας σε ένα υγιές και ασφαλές εργασιακό περιβάλλον, με σεβασμό της κλιματοκεντρικής πλέον ηθικής της τεχνητής νοημοσύνης (AI ethics) ως σημείο αναφοράς για την προσέγγιση και άλλων σημαντικών τεχνολογικών εξελίξεων, όπως η ρομποτική.
Σε κάθε περίπτωση η τεχνητή νοημοσύνη επιφέρει κοσμογονικές αλλαγές, αλλά δεν πρέπει να παραγνωριστεί και ο ρόλος της συναισθηματικής νοημοσύνης, ιδίως ως προς την εμπέδωση κοινωνικών αξιών, που πρέπει να διαπνέουν και κάθε σύγχρονη αθλητική δράση ( με αξιοποίηση μάλιστα και προτύπων συμπεριφοράς διεθνώς αναγνωρισμένων αθλητών υψηλού επιπέδου) , όπως η αλληλεγγύη, η ομαδικότητα, η σωματική και ψυχική ευεξία, η πρωτότυπη δημιουργικότητα, η δικαιοσύνη με πνεύμα ενσυναίσθησης.
Συμπερασματικά, οι καλές πρακτικές εθνικών , ενωσιακών και διεθνών οργανισμών με την αναγκαία δημιουργική προσαρμογή τους στην εγχώρια αγορά εργασίας,ειδικότερα μάλιστα και στον ευαίσθητο χώρο του αθλητισμού, αποτελούν κομβικό στοιχείο ενός συστηματικού, αξιόπιστου και τεκμηριωμένου κοινωνικού διαλόγου με ουσιαστική συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων για την τηλεργασία και γενικότερα για το σύγχρονο και διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον της εργασίας , με απώτερη επιδίωξη την ουσιαστική βελτίωση των συνθηκών εργασίας όλων ανεξαιρέτως των εργαζομένων , με προτεραιότητα στην αποτελεσματική προάσπιση της υγείας και ασφάλειας τους στη καθημερινή πράξη, υπό το πρίσμα πλέον και της πολύπλευρης κλιματικής κρίσης.
Προφανώς αντίστοιχος ανοιχτός και τεκμηριωμένος διάλογος με συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων αρμόδιων αθλητικών φορέων, αλλά και της κοινωνίας των πολιτών είναι απολύτως αναγκαίος, ιδίως στη παρούσα συγκυρία. Η ολιστική προσέγγιση με αξιοποίηση πορισμάτων ερευνών από διάφορους επιστημονικούς κλάδους (αθλητιατρική, φυσική αγωγή, νομική, οικονομικά, προστασία περιβάλλοντος -φυσικού και ανθρώπινου-, πληροφορική,εργονομία, κοινωνιολογία, ψυχολογία , στατιστική κλπ.) θα είναι ιδιαίτερα χρήσιμη .
Άλλωστε και νέες προκλήσεις, όπως η κλιματική αλλαγή, έχουν εκ των πραγμάτων και έντονο κοινωνικό πρόσημο, αφού οι οικονομικά και κοινωνικά ασθενέστερες ομάδες πλήττονται στη πράξη σε παγκόσμια κλίμακα πολύ περισσότερο και πιο έντονα, άρα χρήζουν αποτελεσματικής προστασίας.
Ιδίως λοιπόν ενόψει της επόμενης μέρας, ένα αξιοπρεπές εργασιακό περιβάλλον γενικά, αλλά και ειδικότερα στο αθλητικό πεδίο, το οποίο δεν νοείται χωρίς υγεία και ασφάλεια στη πράξη, μπορεί να συμβάλλει εκ των πραγμάτων όχι μόνο στη διαφύλαξη της δημόσιας υγείας, αλλά και στη προστασία του περιβάλλοντος, στο ευ αγωνίζεσθαι, στη κοινωνική συνοχή, αλλά και στη δίκαιη και συμπεριληπτική ανάπτυξη για όλη τη κοινωνία, με ανθρώπινο πρόσωπο και κοινωνική ευαισθησία.
The post Αθλητισμός και κλιματική αλλαγή appeared first on Tourism Today.
